ÖNSÖZ
2017 yılında hazırlıkları ve çalışmaları başlamış olan, İstanbul Yeminli Mali Müşavirler Odası (İYMMO) Ekonomik Beklenti Endeksi, 2019 yılından itibaren basında da yer almaya başlamıştır. İstanbul Yeminli Mali Müşavirler Odası’na kayıtlı olan yeminli mali müşavirlere anket uygulanmakta bu anketler aracılığıyla veri ve bilgi toplanmaktadır. İYMMO tarafından toplanan veri ve bilgiler, İstanbul Ticaret Üniversitesi Düşünce ve Proje Üretim Akademisi ve Ekonomi ve Finans Uygulama ve Araştırma Merkezi’ne iletilmektedir. Merkezlerimiz bu veri ve bilgileri değerlendirerek ekonomik beklenti hakkında gösterge niteliğinde olması amaçlanan “İstanbul Yeminli Mali Müşavirler Beklenti Endeksi”ni oluşturmaktadır.
Hazırlanan endekste firmalar büyüklüklerine ve sektörlere göre analize tabi tutulmaktadır. Firmalar ciro düzeyi ve çalışan sayısı ölçütlerine göre iki farklı şekilde Büyük, Orta ve Küçük Ölçekli firmalar olarak sınıflandırılmaktadır. Ayrıca firmalar faaliyet göstermiş oldukları sektörlere göre sınıflandırılmaktadır.
Bu üç sınıflandırma (ciro düzeyine göre firma büyüklüklerine göre, çalışan sayısına göre firma büyüklüklerine göre ve faaliyet göstermiş oldukları sektörlere göre) sayesinde ekonomik beklenti farklı boyutlarda ortaya konulmaktadır. Yapılan çalışma ile önemli bilgiler içeren iki ayrı rapor elde edilmektedir. Bunlardan birincisi, içinde bulunulan üç aylık dönemdeki mevcut ekonomik durum ve gelecek üç aylık beklenti ortamına ilişkin verilerdir. Diğeri ise yeminli mali müşavirlerin ilettikleri, firmaların karşılaştıkları sorunların ve bu sorunlara dair çözüm önerilerinin yer aldığı bir rapordur.
Sürdürülen çalışmalar çerçevesinde, İstanbul Yeminli Mali Müşavirler Odası ile Nisan 2020 döneminde İstanbul Ticaret Üniversitesi Düşünce ve Proje Üretim Akademisi - Ekonomi ve Finans Uygulama ve Araştırma Merkezi işbirliği ile yeni bir çalışma hazırlanmaya başlanmıştır. Çalışmada tüm dünyayı etkisi altına alan Kovid-19 Salgın sürecinin ve alınan tedbirlerin firmalara etkisini incelemek için yeni bir anket oluşturulmuştur. Uygulanan anketlerde 13 sektör ve farklı firmaya büyüklükleri için karşılaşılan en önemli üç sorun ve çözüm önerisi sorusu iletilmiştir. Bu çalışma ile salgın döneminde yaşanan olağan dışı durumun firmalara etkileri araştırılmıştır. Kitap içinde iki ayrı yapıda analizi barındırmaktadır. İlk analiz bu sürecin yarattığı sorunlar ve çözüm önerilerinin genel olarak değerlendirilmesi, firma büyüklüklerine göre ve 13 sektör için ayrı ayrı ortaya konulması, ikincisi ise elde edilen bu bilgilerin geçmiş dönem bulguları ile karşılaştırılmasıdır.
Bu çalışma ile 2019 yılı 3. ve 4. çeyrek ile 2020 yılı 1. ve 2. çeyrek veri ve bilgileri salgın döneminde elde edilen bulgular ile karşılaştırılarak var olan sorunların ve Kovid-19 Salgın sürecindeki durumun incelenmiş olması, bu konuda yapılan ilk çalışmalardan biri olması dolayısıyla oldukça önemlidir. Elde edilen bilgiler ile pandemi döneminde firmaların genel olarak büyüklüklerine ve faaliyet gösterdikleri sektörlere göre ayrı ayrı karşılaşmış olduğu sorunlarda nasıl bir dönüşüme neden olduğu, hangi sorunlarda artış, hangilerinde azalış gösterdiği gözlenme imkanı bulunmuştur. Pandemi dönemi boyunca oluşan ve/veya tekrar gündeme gelen sorunların değerlendirilmesi sağlanmış, iş dünyasında yarattığı etki, ilk elden işletmelerin mali tablolarına hakim olan yeminli mali müşavirler tarafından değerlendirilmiştir.
Kovid-19 Salgın sürecinde oluşan olumsuzlukların hafifletilmesi ve üstesinden gelinmesinde alınacak önlemler ve bu önlemlerin yürürlüğe girme sıralaması önem arz etmektedir. Alınacak önlemlerin bir çeşit yol haritası olmasında yardımcı olması temenni edilen bu çalışma sadece meydana gelen olumsuzlukların sıralaması değil, aynı zamanda çözüm önerileri sunması bakımından da önem taşımaktadır.
Çalışmayı yürüten İstanbul Yeminli Mali Müşavirler Odası’na ve kitabın yazarları Prof. Dr. Nazım Ekren, Prof. Dr. Elçin Aykaç Alp ve Yeliz Güner'e teşekkür ediyor, çalışmanın faydalı olmasını diliyorum.
Prof. Dr. Yücel OĞURLU
İstanbul Ticaret Üniversitesi Rektörü